STAR-methode (en STARR/STARRT) | Carrièretijger (2024)

Met de STAR-methode kun je gestructureerd antwoord geven op competentiegerichte ofwel gedragsgerichte vragen in het sollicitatiegesprek. Je kunt de methode ook gebruiken om beweringen in je sollicitatiebrief te onderbouwen. Je vertelt over een werksituatie die je hebt meegemaakt, wat jouw taak daarin was, hoe je de situatie hebt aangepakt en wat het resultaat was.

Interviewers gebruiken de STAR-methode als competentiegerichte interviewtechniek in het sollicitatiegesprek. De interviewer stelt je dan gedragsgerichte vragen over werkgedrag dat relevant is voor de functie waarop je solliciteert. Hij vraagt naar een voorbeeld van iets dat je feitelijk hebt gedaan in een eerdere werksituatie. Hij vraagt je om op die ervaring terug te blikken, te vertellen wat jouw bijdrage was, wat het resultaat daarvan was en wat je ervan hebt geleerd.

Met STAR geef je voorbeelden van feitelijk werkgedrag

STAR is een acroniem dat staat voor: Situatie, Taak, Actie en Resultaat:

Wat was de werksituatie?
Wat waren jouw taken?
Welke actie heb jij ondernomen?
Wat was daarvan het resultaat?

Gedrag uit het recente verleden is de beste voorspeller van toekomstig gedrag

Dat is de kern van de STAR-methode.Het komt erop neer dat je voorbeelden geeft van feitelijk werkgedrag dat te maken heeft met het functieprofiel. Daarmee toon je aan dat je de functie waarop je solliciteert, goed kan vervullen.

Voorbeeld STAR: klantgerichtheid en een lastige klant

Voorbeeld: bij een sollicitatie naar de functie van verkoper kun je in het sollicitatiegesprek de volgende vraag krijgen:

"Wat was je lastigste klant?"

Situatie

Kies een relevante situatie die goed aansluit bij de gevraagde competenties voor de functie waarop je solliciteert.

Geef een duidelijk beeld van de situatie waarin jouw activiteiten zich afspeelden. Bijvoorbeeld: Wie waren erbij betrokken? Wat speelde er? Wat was het probleem? Wat was de grootste uitdaging? Welke hindernis moest je overwinnen? Welke methoden en technieken paste je toe? Wat was jouw rol in het team en de organisatie? Was er sprake van spanningen of werkdruk?

Het moet altijd gaan om een werksituatie waarin jij feitelijk hebt geacteerd, niet een fictieve situatie of een scenario waarin een collega het werk deed en jij alleen getuige was.

Taak

Je vertelt zo concreet mogelijk wat jouw specifieke rol was in de betreffende situatie. Wat waren jouw verantwoordelijkheden en taken? Welk doel of resultaat moest er worden bereikt? Wat mocht er van jou worden verwacht? Wat verwachtte je zelf van jouw bijdrage?

Actie

Je vertelt welke activiteiten jij concreet hebt ondernomen. Vertel niet alleen feitelijk wat er gebeurde, maar ook hoe het denkproces verliep: hoe heb jij het probleem geanalyseerd, wat was jouw plan van aanpak en voor welke oplossing heb je gekozen? Geef aan welke vaardigheden, competenties en ervaring je hebt gebruikt. Vertel welk initiatief je hebt genomen of hoe je leiderschap of besluitvormingsvaardigheden hebt getoond. Beschrijf wat jouw rol was in het team, hoe je hebt gecommuniceerd en hoe je met eventuele spanningen of conflicten bent omgegaan. Schets een beeld van de besluiten die zijn genomen en jouw interactie daarbij met je leidinggevende.

Tip: lees de 'A' in STAR als 'aanpak' in plaats van 'activiteiten'. Vertel niet alleen wat je hebt gedaan, maar ook waarom je zo te werk bent gegaan en hoe je het hebt aangepakt.

Resultaat

Heb je het project voltooid of de klus geklaard? Was het probleem opgelost, heb je de taak met succes volbracht, werd het doel bereikt, was de klant tevreden? Heeft jouw aanpak gewerkt? Wat was de impact of het effect van jouw actie op anderen en op jezelf?

Als je een teamresultaat bespreekt, geef dan aan wat jouw specifieke rol was en hoe jouw acties hebben bijgedragen aan het succes van het team. Benadruk wat je hebt bijgedragen aan de goede samenwerking binnen het team.

Wat ga je voortaan beter doen: Reflectie en Transfer

De STAR-methodiek kun je uitbreiden met:

Reflectie: wat heb je ervan geleerd?
Transfer: wat ga je in een toekomstige werksituatie anders doen?

Daarmee is de cirkel rond: je begint met een werksituatie uit het verleden, geeft aan hoe je je hebt ontwikkeld en eindigt met een vergelijkbare werksituatie in de toekomst.

Van STAR naar STARR: Reflectie

Aan het acroniem STAR wordt vaak nog een R toegevoegd, die staat voor reflectie. Door terug te blikken op de werksituatie, verbind je conclusies aan je handelen. Hoe kijk jij terug op deze werkervaring? Daarmee laat je zien dat je in staat bent om te leren van je ervaringen en bereid bent om jezelf te verbeteren.

Goede reflectievragen zijn bijvoorbeeld:

Was je tevreden met je aanpak?
Wat heb je geleerd van deze werkervaring?
Welke feedback heb je gekregen en hoe beoordeel je die?
Hoe heb je jezelf door deze ervaring ontwikkeld?
Wat zou je in dezelfde situatie nu anders doen?
Hoe had je een beter resultaat kunnen bereiken?

Eigenlijk kun je de STAR-methode nooit goed gebruiken zonder enige mate van reflectie te plegen (een paar uitzonderingen daargelaten). STAR en STARRstaan dus eigenlijk voor hetzelfde. Wel is het zo dat als je wilt leren van een situatie, je nooit zonder de R van reflecteren kunt. Ben je alleen op zoek naar feiten, bijvoorbeeld om die goed te kunnen beschrijven in een sollicitatiebrief, dan zul je wat minder nadruk hoeven leggen op de reflectiecomponent.

De STARR-methode wordt ook wel gebruikt als reflectiemodel of reflectiemethode, om te leren van een bepaalde werkervaring. Zo kun je bijvoorbeeld reflecteren op een stage in je opleiding en deze stage-ervaring met de STARR-methode beschrijven in je reflectieverslag.

Van STARR naar STARRT of STARRA: Transfer of Aanpassen

Aan het acroniem STARR wordt soms nog een letter toegevoegd:

een T, die staat voor transfer of toepassen, of
een A, die staat voor aanpassen.

'Transfer' is in dit verband onderwijskundig jargon, dat staat voor het omzetten van kennis, inzicht of ervaring naar nieuw gedrag.

In dit laatste onderdeel beschrijf je hoe je het geleerde kunt toepassen in een andere werksituatie. Wat ga je anders doen door wat je ervan geleerd hebt? Hoe heb jij je gedrag aangepast of verbeterd? Welke lessen neem je mee naar toekomstige situaties? Als je dit goed duidelijk kunt maken, dan toon je daarmee leervermogen en aanpassingsvermogen.

Voorbereiding op het sollicitatiegesprek

Als voorbereiding op je sollicitatiegesprek is het verstandig om de STAR-methode vooraf te oefenen, zodat je gedragsvragen doelgericht kunt beantwoorden en pakkende en duidelijke voorbeelden kunt noemen. Het beste is om dit doen aan de hand van de vaardigheden en eigenschappen die nodig zijn voor de functie waarnaar je solliciteert. Deze functievereisten worden genoemd in de functieomschrijving in de vacaturetekst.

Het geeft het gesprek een positieve wending als je je geschiktheid voor de functie niet alleen duidelijk kunt verwoorden, maar ook kunt onderbouwen aan de hand van concrete voorbeelden met de STAR-techniek.

Kies uit het functieprofiel drie of vier vaardigheden of eigenschappen waarvan jij denkt dat ze het de belangrijkste zijn voor de functie. Beschrijf bij elke vaardigheid of eigenschap een toepasselijke werksituatie uit het recente verleden. Ga vervolgens na welke taak jij daarin had, welke acties jij hebt ondernomen en ten slotte wat het bereikte resultaat was. Kijk in de lijst met voorbeelden van competentiegerichte vragen voor een idee wat voor vragen een sollicitatiecommissie je zou kunnen stellen.

Heb je geen of nog niet zo veel werkervaring? Gebruik dan situaties uit je opleiding of andere activiteiten, zoals een bestuursfunctie of vrijwilligerswerk in een studentenvereniging, culturele organisatie of sportclub.

Kies liefst een situatie waarin je een van jouw kernkwaliteiten of sterke hard skills of soft skills overtuigend hebt toegepast.
Zorg ervoor dat je goed op de hoogte bent van de inhoud van je sollicitatiebrief en je cv. Je kunt interviewvragen verwachten over kwaliteiten die je daarin onder de aandacht brengt.
Bluf niet en vertel zeker geen leugens of halve waarheden.
Houd je verhaal beknopt en concreet.
Gebruik bij voorkeur voorbeelden uit het recente verleden.
Laat zien dat je beschikt over het vermogen tot zelfevaluatie: het analyseren en beoordelen van je eigen prestaties en gedrag.

Voorbeelden van STAR antwoorden

Je vindt hier meer voorbeelden van STAR-antwoorden op competentiegerichte vragen over o.a. de competenties samenwerken in een team, stressbestendigheid, klantgerichtheid, besluitvaardigheid en resultaatgerichtheid.

Aanbevolen video's

Solliciteren? Gebruik de STARR methode - UWV
Tips voor de STARR methode - Universiteit Leiden, Career planning

Auteur: Marieke van Oosterhout, met bijdragen van René Pijlman

Situatie	Wat speelde er?	In mijn studietijd was ik als verkoper werkzaam in een doe-het-zelfwinkel. Ik stond op een dag achter de servicebalie. Een klant kwam terug met een rolgordijn, dat voor hem op maat was gemaakt. Hij wilde het terug brengen want de afmetingen waren niet correct.
Taak	Wat waren je taken?	Mijn taak was om de klant duidelijk te maken dat maatwerk nooit wordt terug genomen. Dat was hem ook verteld toen hij het rolgordijn bestelde. Toen ik hem dit vertelde, werd hij heel kwaad en wilde hij mij met het rolgordijn slaan.
Actie	Wat heb je concreet gezegd of gedaan?	Ik bleef kalm en heb de klant op een rustige en vriendelijke toon duidelijk gemaakt dat ik begrip had voor zijn probleem en het ook heel vervelend vond, maar dat ik er graag op een normale manier over wilde praten. Ik maakte duidelijk dat als hij niet zou kalmeren ik de politie zou bellen.
Resultaat	Wat gebeurde er daarna?	De klant werd rustig en het gesprek kon op een redelijk normale toon worden voortgezet.